Emirimu gy'okukuuma abaana
Okukuuma abaana kye kimu ku mirimu egisinga okwetaagibwa mu nsi yonna. Abantu bangi baagala okukola emirimu gino olw'ensonga nnyingi, ng'okubeera n'abaana, okufuna ssente, n'okuyamba abalala. Naye omulimu guno gulina ebintu bingi bye guetaaga, era gusobola okubeera omuzibu. Mu lupapula luno, tujja kwogera ku bikwata ku mirimu gy'okukuuma abaana, ng'ebyetaagisa, empeera, n'engeri y'okufunamu omulimu.
-
Obusobozi bw’okwogera n’okutegeera olulimi olukozesebwa mu kitundu
-
Obukugu bw’okutegeka n’okukola ebintu mu budde
Ebintu bino byonna bya mugaso nnyo mu kukola omulimu guno obulungi n’okusobola okukuuma abaana mu ngeri esaanidde.
Mirimu ki egy’okukuuma abaana egisobola okubaawo?
Waliwo emirimu egy’enjawulo egy’okukuuma abaana. Egimu ku gyo mulimu:
-
Omukuumi w’abaana ow’olunaku lumu
-
Omukuumi w’abaana ow’ekiseera ekiwanvu
-
Omusomesa w’abaana abato
-
Omukuumi w’abaana mu ssomero
-
Omukuumi w’abaana mu maka
Buli mulimu gulina ebyetaago byagwo eby’enjawulo, naye gyonna gikwata ku kukuuma n’okuyamba abaana okukula obulungi.
Empeera y’emirimu gy’okukuuma abaana eri etya?
Empeera y’emirimu gy’okukuuma abaana esobola okukyuka okusinziira ku bika by’emirimu, obumanyirivu bw’omukozi, n’ekitundu. Mu butuufu, empeera esobola okukyuka okuva ku ssente entono ennyo okutuuka ku ssente ennene. Ebimu ku bintu ebiyinza okukosa empeera mulimu:
-
Obukugu n’obumanyirivu bw’omukozi
-
Obungi bw’abaana abakuumibwa
-
Essaawa z’okukola
-
Ekitundu mw’okolera
-
Embeera z’omulimu
Kyetaagisa okumanya nti empeera esobola okukyuka okusinziira ku mbeera ez’enjawulo, era kikulu okunoonya emirimu egisasula obulungi mu kitundu kyo.
Ngeri ki ez’okufunamu omulimu gw’okukuuma abaana?
Okufuna omulimu gw’okukuuma abaana, waliwo engeri ez’enjawulo z’oyinza okukozesa:
-
Okweyanjula mu bifo ebitongoza emirimu gy’okukuuma abaana
-
Okukozesa emikutu gy’oku yintaneeti egitongoza emirimu
-
Okwogera n’ab’enganda n’emikwano okumanya oba waliwo emirimu
-
Okuwandiika obulango mu bitundu by’okumpi n’awantu w’obeera
-
Okugenda mu masomero n’ebifo ebirala ebikuuma abaana okubuuza ku mirimu
Kikulu okuba n’obugumiikiriza n’okugezaako engeri ez’enjawulo okutuuka ku mulimu ogukuliira.
Engeri y’okwetegekera omulimu gw’okukuuma abaana
Okwetegekera omulimu gw’okukuuma abaana, waliwo ebintu ebimu by’oyinza okukola:
-
Okufuna obuyigirize obukwata ku kukuuma abaana
-
Okuyiga obukugu obw’okusooka (first aid) n’okuwonyesa
-
Okukola emirimu egy’okuyamba okufuna obumanyirivu
-
Okwetegekera okubuuzibwa ebibuuzo mu kunoonyeza omulimu
-
Okufuna ebbaluwa ezikuwagira okuva eri abantu abamanyi obukugu bwo
Ebintu bino byonna biyinza okuyamba okwongera ku bukugu bwo n’okukuleetera okufuna omulimu amangu.
Ebizibu ebiyinza okubaawo mu mirimu gy’okukuuma abaana
Wadde nga emirimu gy’okukuuma abaana gisobola okubeera egy’essanyu, waliwo ebizibu ebimu ebiyinza okubaawo:
-
Okukoowa n’okutegana olw’okukola essaawa nyingi
-
Okukwatagana n’abaana abatagoberera mateeka
-
Okubeera n’obuvunaanyizibwa obunene eri obulamu bw’abaana
-
Okubeera n’okukwatagana okutono n’abantu abakulu
-
Empeera entono mu bifo ebimu
Kikulu okumanya ebizibu bino n’okwetegekera engeri y’okubikolamu nga tonnaba kutandika mulimu guno.
Mu bufunze, emirimu gy’okukuuma abaana giyinza okubeera egy’essanyu era egy’okwesanyusaamu, naye gyetaaga obwegendereza n’okwetegeka obulungi. Ng’omaze okumanya ebikwata ku mirimu gino, osobola okusalawo oba omulimu guno gukuliira era n’okwetegekera okugukola obulungi.
